شهر مشهد یکی از بزرگترین بازارهای گردشگری مذهبی در ایران و جهان اسلام است. توسعه پایدار این بازار منوط به رضایت دو طرفه ارائه دهندگان خدمات و مشتریان (گردشگران) است. یکی از بخش های مهم خدمات گردشگری، خرید سوغات است که عمدتاً توسط خرده فروشی ها ارائه می شود. این مقاله به چکیده کامل
شهر مشهد یکی از بزرگترین بازارهای گردشگری مذهبی در ایران و جهان اسلام است. توسعه پایدار این بازار منوط به رضایت دو طرفه ارائه دهندگان خدمات و مشتریان (گردشگران) است. یکی از بخش های مهم خدمات گردشگری، خرید سوغات است که عمدتاً توسط خرده فروشی ها ارائه می شود. این مقاله به دنبال شناسایی ادراک زائران به عنوان مشتریان از فروشندگان کالا در شهر مشهد است. در ادبیات رضایت مشتری، یکی از ابعاد کیفیت خدمات ارائه شده، ادراک مشتری از شیوه تعامل ارائه دهنده خدمات است که در حوزه گردشگری، به شکل تعامل فروشنده- مشتری در تجربه خرید گردشگر مطرح می شود. برای این منظور، با انتخاب تصادفی 410 زائر ورودی به حرم امام رضا (ع)، از آنان خواسته شد تا فروشندگان شهر مشهد را توصیف کنند. پاسخ های آنان با استفاده از تکنیک تحلیل محتوی کیفی و کمی، ابتدا مقوله بندی و سپس فراوانی هر مقوله محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد سه مقوله منفعت طلبی، فریبکاری و خوشرویی به ترتیب با 40.7، 36.3 و 27.1 درصد، بیشترین فراوانی را در بین صفات نسبت داده شده به فروشندگان مشهدی داشتند. این موضوع می‌تواند بدان معنا باشد که تصور زائران از فروشندگان خرده‌فروشی‌های مشهد، فردی است که از دو راهبرد خوشرویی و فریبکاری برای رسیدن به اهداف منفعت طلبانی خود استفاده می کند. به نظر می رسد، موقتی بودن گردشگر- خریدار از یک سو، و فشار زائران برای تخفیف گرفتن در خرید، فروشندگان را به سوی انتخاب راهبردهای «انعطاف فریبکارانه» برای تأمین منافع بیشتر سوق داده است.
پرونده مقاله
«توصیف و تحلیل تصورات قالبی» و «اعتماد اجتماعی زائرین نسبت به مردم مشهد» دو مؤلفه مهم و اثرگذار در روابط و تعاملات اجتماعی میزبان - میهمان به شمار می رود. داده ها با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه از نمونه ای مشتمل بر 310 نفر از زائرین جمع-آوری شده است. یافته ه چکیده کامل
«توصیف و تحلیل تصورات قالبی» و «اعتماد اجتماعی زائرین نسبت به مردم مشهد» دو مؤلفه مهم و اثرگذار در روابط و تعاملات اجتماعی میزبان - میهمان به شمار می رود. داده ها با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه از نمونه ای مشتمل بر 310 نفر از زائرین جمع-آوری شده است. یافته ها نشان داد زائرین، مشهدی ها را افرادی خونگرم و خوش برخورد، صمیمی، متواضع، مهمان نواز، صبور (تصورات قالبی مثبت) و تا حدی باایمان و قانون مدار (در حد متوسط و خنثی) و هم چنین افرادی منفعت طلب و سودجو، خسیس و بی انصاف (تصورات قالبی منفی) می دانند. هم چنین اعتماد اجتماعی زائرین نسبت به مردم مشهد در حد متوسط است. برای آزمون فرضیات از تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون چندگانه استفاده شده و نتایج حاصل نشان می دهد که تصورات قالبی زائرین با اعتماد اجتماعی آنها نسبت به مردم مشهد رابطه ای مثبت و معنادار داشته و از بین متغیرهای مورد بررسی بیش ترین تأثیر را بر اعتماد اجتماعی دارد. سایر عوامل تأثیرگذار شامل: قوم مداری، رضایت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، جنسیت، وضعیت تأهل و قومیت می باشد. ضمناً متغیرهای جنسیت، محل سکونت، قومیت، رضایت و قوم مداری بر تصورات قالبی زائرین تأثیرگذارند.
پرونده مقاله
هرچند زیارت بیشتر با عنوان کنشی مذهبی شناخته می‌شود اما ماهیت فرهنگی اجتماعی قابل توجهی دارد که شناخت آن مستلزم اتخاذ رویکردهای روشی ژرفانگر کیفی است. سنخشناسی سبکهای زیارتی در بین گروههای مختلف اجتماعی همچون جوانان ازجمله پرسشهایی است که با چنین رویکردی قابل طرح و چکیده کامل
هرچند زیارت بیشتر با عنوان کنشی مذهبی شناخته می‌شود اما ماهیت فرهنگی اجتماعی قابل توجهی دارد که شناخت آن مستلزم اتخاذ رویکردهای روشی ژرفانگر کیفی است. سنخشناسی سبکهای زیارتی در بین گروههای مختلف اجتماعی همچون جوانان ازجمله پرسشهایی است که با چنین رویکردی قابل طرح و پاسخیابی هستند. بر این اساس در مطالعه حاضر برای یافتن انواع سبکهای زیارتی جوانان، ده نمونه هدفمند از بین جوانان بیست تا سی ساله در شهر مشهد انتخاب شدند. مصاحبهها به صورت نیمهساختیافته اجرا و مبتنی بر روش تحلیل مضمون، کدگذاری باز و محوری انجام شد. دستاورد اصلی این پژوهش صورتبندی چهار سبک زیارتی در قالب نمونه آرمانی وبر شامل سبک دروننگرانه، سنتمدارانه، عملگرایانه و تفرجگرایانه است. هریک از این تیپهای زیارتی در سه مرحله ظهور پیدا میکنند: مرحله مقدمات و الزامات، مرحله اجرایی و مرحله نتایج و دستاوردها. چهار مفهوم محوری که خود حاصل انتزاع مضامین مختص هر مرحله هستند، وظیفه نمایاندن ماهیت هر یک از سبکهای زیارتی را برعهده میگیرند. معنویت (در دو سطح ناسوتی و لاهوتی) مفهوم محوری سبک دروننگرانه محسوب میگردد. زیارت سنتمدارانه با مناسک تعریف می‌شود، حاجت نماینگر روح حاکم بر زیارت عملگرایانه است و فراغت را میتوان وجه اصلی زیارت تفرجگرایانه به حساب آورد.
پرونده مقاله
«سفر زیارتی اربعین» به شکل پیاده، در باور مذهبی ایرانیان جایگاه برجسته‌ای دارد. زائر پیاده اربعین برای این سفر با چالش‌های متعددی روبرو است که در صورت حل آنها، تصمیم به این سفر ميگيرد. این نوشتار به چالش‌های تصمیم‌گیری زائر پیاده ایرانی در سفر اربعین و شیوه حل مسئله ت چکیده کامل
«سفر زیارتی اربعین» به شکل پیاده، در باور مذهبی ایرانیان جایگاه برجسته‌ای دارد. زائر پیاده اربعین برای این سفر با چالش‌های متعددی روبرو است که در صورت حل آنها، تصمیم به این سفر ميگيرد. این نوشتار به چالش‌های تصمیم‌گیری زائر پیاده ایرانی در سفر اربعین و شیوه حل مسئله توسط او پرداخته است. روش مورد استفاده، برای گردآوری داده‌ها «مردم‌نگاری» و برای تحلیل داده‌ها، گام‌های مورد استفاده در روش «رویش نظریه» است. در پژوهش حاضر با 39 زائر پیاده اربعین 1397 ه.ش. در مسیر پیاده‌روی مصاحبه شده است. چالش‌های تصمیم‌گیری در یک مقوله مرکزی «چالش فقدان مقتضیات و وجود موانع» خلاصه می‌شود. آن دسته از چالش‌هایی که زیر عنوان «چالش فقدان مقتضیات» جای میگیرند: «تأمین هزینه سفر»، «توانایی پیاده‌روی»، «یافتن همسفر مناسب»، «فراهم کردن وقت مناسب برای سفر»، «امکان دستیابی به مقصود»، «امکانات سفر پیاده ازجمله وسایل نقلیه، اسکان، تغذیه، بهداشت» و «آشنایی به راه و مقصد» است. مقوله‌های عمده زیرمجموعه «چالش وجود موانع» عبارت‌اند از: «ممانعت کنشگرانی مانند دولت، کارفرما، مراکز آموزشی، همسر و والدین»، «تزاحم‌های ناشی از: تعهد شغلی، تعهد نگهداری از فرزندان و فشار اجتماعی تولیدشده از سوی هم‌وطنان و تعهد به آنها» و «احساس ناامنی».
پرونده مقاله
گردشگری مذهبی یکی از پنج شاخه ی اصلی گردشگری از نظر سازمان تجارت جهانی می باشد. محبوبیت سفرهای زیارتی در دهه های اخیر افزایش یافته و گردشگری مذهبی بخش مهمی از پویایی اقتصاد گردشگری جهان را به خود اختصاص داده است. هدف از انجام این پژوهش بخش بندی و تعیین نیمرخ روانشناخت چکیده کامل
گردشگری مذهبی یکی از پنج شاخه ی اصلی گردشگری از نظر سازمان تجارت جهانی می باشد. محبوبیت سفرهای زیارتی در دهه های اخیر افزایش یافته و گردشگری مذهبی بخش مهمی از پویایی اقتصاد گردشگری جهان را به خود اختصاص داده است. هدف از انجام این پژوهش بخش بندی و تعیین نیمرخ روانشناختی– جمعیت شناختی و رفتاری زائرین کربلا در آیین سالانه ی اربعین است. این پژوهش بر اساس هدف، كاربردي و براساس چگونگي جمع آوري داده ها توصـيفی- پيمايشي است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل زائرین کربلا در آیین سالانه ی اربعین است که از مرزهای استان خوزستان تردد کرده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از الگوریتم شبکه های عصبی با استفاده از نقشه های خود سازمانده استفاده شده است. یافته های پژوهش سه دستة متفاوت از زائرین با انگيزه هاي مختلف سفر را نشان داد. اين سه دسته از گردشگران به نام های بیشتر گردشگر تا زائر (گردشگران زائر)، بیشتر زائر تا گردشگر (زائرین گردشگر) و زائرین نام گذاري شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که گردشگران هر بخش دارای ویژگی های روانشناختی، جمعیت شناختی و رفتاری خاص خود می باشند. بر اين اساس، راهبردهاي بازاريابي براي توسعة فعاليت هاي گردشگري متناسب با هر بخش باید متفاوت باشد.
پرونده مقاله
به رغم قدمت سنت زیارت در جامعه ایرانی و شیعی، در دو دهه اخیر با رونق گردشگری، زیارت و سفرهای مذهبی افزایش چشمگیری یافت. همزمان پژوهش های پرشماری نیز درباره ابعاد مختلف سفرهای زیارتی انجام شد. این مطالعات هم از زاویه مدیریتی به مقاصد زیارتی پرداخته اند و هم تجربه زیارت ر چکیده کامل
به رغم قدمت سنت زیارت در جامعه ایرانی و شیعی، در دو دهه اخیر با رونق گردشگری، زیارت و سفرهای مذهبی افزایش چشمگیری یافت. همزمان پژوهش های پرشماری نیز درباره ابعاد مختلف سفرهای زیارتی انجام شد. این مطالعات هم از زاویه مدیریتی به مقاصد زیارتی پرداخته اند و هم تجربه زیارت را بررسی کرده اند. اگرچه در دنیای پژوهش های منتشرشده انگلیسی زبان، چندین پژوهش مروری انجام شده است، اما در فضای پژوهشی ایرانی فارسی زبان، با وجود انباشت یافته ها، چنین مقالاتی به چشم نمی خورد و مرور و جمع بندی پژوهش های انجام شده در زمینه زیارت و گردشگری مذهبی در ایران صورت نگرفته است. از این رو پژوهش حاضر در صدد است ویژگی های صوری و محتوایی مقالات علمی-پژوهشی فارسی زبان را در زمینه زیارت و گردشگری مذهبی بررسی، و شکاف های تحقیقاتی را شناسایی کند. به این منظور مقالات منتشرشده در نشریات فارسی زبان مصوب علمی-پژوهشی وزارت علوم در بازه 1382-1400 به روش مرور نظام مند و با تکنیک تحلیل مضمون بررسی شد. سپس مشخصات مقالات از لحاظ: توزیع زمانی، فراوانی، پراکنش جغرافیایی، مشخصات نویسندگان از لحاظ: جنسیت، فراوانی و حوزه مطالعاتی، و مشخصات روش شناختی مقالات از لحاظ: روش تحقیق، منبع داده ها، ابزار گردآوری داده ها، واحد مشاهده، شیوه نمونه گیری، آزمونهای آماری احصا و توصیف شد. سپس محتوای مقالات بر حسب ارتباط با نظام های جامعوی پارسونزی طبقه بندی شدند و ابعاد بررسی ها، حوزه های پرکار و کم کار و شکاف های پژوهشی در مطالعات زیارت و گردشگری مذهبی در ایران شناسایی و معرفی شد تا ایده ها و مسیرهایی برای تحقیقات جدید و توسعه دانش در این حوزه فراهم آید.
پرونده مقاله
